نگاهی جدید به علم حجامت در دنیای دور

امروزه علوم طب کهن در حال بازگشت به دنیای مدرن و جدید هستند .متاسفانه متخصصین و اطبا هنوز حاضر به تایید و مفید بودن روشهای طبابت گذشته نیستند و سعی در مقاومت و رد نمودن آن دارند و این در حالیست که در کشورهای پیشرفته کلینیکها و بیمارستانهای مدرن در حال تحقیق بر روی روشهای کهن هستند . 

یکی از روشهای طبابتی که در کشور ما که در گذشته تاریخی وجود داشته است حجامت می باشد. 

که متاسفانه با مخالف های شدیدی از سوی جامعه پزشکی مواجه شده است . 

ولی واقعا چرا؟ 

حجامت چیست ؟

حجامت یک شیوه درمانی است که از دیر باز در فرهنگ و سنن مختلف بعنوان یک روش موثر در درمان بسیاری از بیماریها مورد استفاده قرار می گرفته و از یونان باستان گرفته تا ایران و چین , تقریبا تمام تمدن های قدیمی باستانی در متون و تاریخ خود از این شیوه درمان یاد کرده و استفاده می کرده اند و هم اکنون نیز در چین به صورت کاملا تخصصی جهت درمان برخی بیماریها مورد استفاده قرار می گیرد و هم اکنون در اروپا و امریکا کلینیک های تخصصی بسیاری در این زمینه فعالیت داشته و آن را به عنوان یک شیوه درمان مورد استفاده قرار می دهند و از طرفی تحقیقات بسیاری روی آن در حال انجام است , در کشور عزیز ما ایران نیز با توجه به اعتقادات مذهبی و تاکیدات فراوان در کتب دینی از دیر باز افراد بسیاری به انجام آن اشتغال داشته و در فصل بهار و به ویژه اردیبهشت ماه به انجام آن مبادرت می کرده اند و به تاثیر پیشگیری کننده آن از بروز بیماریها ایمان داشته اند ؛ لیکن در چند دهه اخیر به علت رشد طب نوین در کشور و بروز برخی بیماریهای واگیر خونی و از طرفی تبلیغات منفی و بی اثر جلوه دادن آن تا حد زیادی اقبال و گرایش عمومی به این سبک کم هزینه و بسیار موثر پیشگیری و درمانی کاهش یافته است .

اما حجامت چیست و از کجا به وجود آمده است ؟

به طور حتم انسان از ابتدای خلقت با بیماری درست به گریبان بوده و به علت برخورداری از نعمت عقل همواره به دنبال یافتن راهی برای درمان بیماریهای خود بوده است , لذا انسان مشاهده می نماید هر گاه از یک ناراحتی و بیماری  رنج می برده , وقتی در اثر حادثه یا جنگی دچار خراشی در بخشی از بدن می شده و مقداری خون از بدن خارج می گشته پس از مدتی که آن خراش بهبود می یافت , آن بیماری و ناراحتی که پیشتر با آن دست به گریبان بوده نیز بهبود یافته و دیگر اثری از آن درد و ناراحتی قبلی در بدن وجود ندارد , لذا خود به شیوه ای کاملا علمی و تجربی دست به کار شده و به انجام این عمل یعنی ایجاد خراشی در بدن و خارج کردن مقداری خون از بدن دست می زند و نتایج حیرت آور آن را مشاهده می نماید و کم کم این عمل در طی قرون و اعصار با انجام مطالعات و تحقیقات فراوان بشر کاملتر شده و به عنوان یک شیوه درمانی موثر شناخته می شود , و اما با ظهور نبی اکرم و دین اسلام و روایات فراوانی که از ایشان و ائمه معصوم در این خصوص به ما رسیده بر استفاده از حجامت تاکید و نکات لازم در باره آن را برای ما شرح و توضیح داده اند .

از نظر علمی ثابت شده است وقتی یک بیماری در بدن بروز و ظهور می یابد بلافاصله سیستم دفاعی بدن شیوه ای برای دفع بیماری و بازگرداندن بدن به حالت تعادل و سلامتی می یابد و به مقابله با بیماری می پردازد لذا به طور اصولی و طبیعی می بایست پس از مدتی بیماری بهبود یابد , ولی به دلایل متعددی مانند ضعف بدن در اثر تغذیه ناصحیح و نرسیدن مواد مورد نیاز به بدن ,  بیماری یا مزمن می شود یا سیستم دفاعی بدن از مقابله با بیماری ناتوان شده و منجر به مرگ می شود , حال از چند زاویه به نقش و اثر حجامت در بدن می پردازیم .

از طرفی این خون است که وظیفه رساندن غذا و مواد مورد نیاز به سلولهای بدن را دارد و در صورتیکه به هر دلیلی , مثلا ورود میکروب ها در خون یا افزایش غیر طبیعی برخی مواد در خون مانند قند , کلسترول , اسید اوریک و ... سبب آلوده شدن خون گردد , در این صورت خون که نقش غذا رسانی و تامین سلولهای بدن و همچنین سیستم دفاعی بدن را دارد خود عامل تضیعف آن می شود , و اگر بتوان به شیوه ای بخشی از این آلودگیهای خون را خارج و خون را پالایش نمود , این کار کمک شایانی به تقویت سیستم ایمنی بدن و به بهبودی بیمار می نماید ,  که این کار به درستی توسط حجامت انجام می گیرد و بسیار موثر عمل می نماید .
از طرف دیگر بدن بیمار پس از مدتی در صورت مزمن شدن بیماری به آن عادت کرده و سیستم دفاعی بدن واکنش مناسب و به موقع را به بیماری نشان نمی دهد و در برابر بیماری حالت رکود و خواب آلودگی به خود می گیرد , لذا حجامت با ایجاد یک شوک به سیستم دفاع ایمنی ,آن را از خواب بیدار کرده و با خارج شدن مقداری از خون بلافاصله سیستم خون سازی در بدن شروع به ساخت خون جدید و جایگزینی خون از دست رفته نموده و در واقع عملیات نجات و مقابله با بیماری مجددا آغاز می شود .
حجامت و اهداء خون :

بسیار شنیده می شود که افراد در صورت تمایل به انجام حجامت تشویق به اهداء خون می شوند و گفته می شود بجای دور ریختن خون بهتر است آن را برای نجات جان بیماران اهداء نمود تا هم از صواب آن برخوردار شد  و هم اینکه همان اثر را در بدن خواهد داشت , که درجواب این افراد باید گفت : اول ینکه حجامت با اهداء خون هیچ منافاتی ندارد و شخصی که حجامت نموده است می تواند پس از حداکثر سه ماه در صورت نیاز ,  اهداء خون نیز داشته باشد و هیچ مشکلی نیز برای وی نخواهد داشت ,  تنها اشکالی که به آن وارد می شود این است که در هنگام معاینه قبل از اهداء خون از کسی که حجامت نموده تا یک سال خون دریافت نمی شود و دلیلی که آورده می شود این است که امکان دارد در اثر انجام عمل حجامت شما مبتلا به بیماریهای واگیر خونی نظیر ایدز , هپاتیت و ... شده باشید که این هم دلیل نامعقولی است زیرا هم اکنون حجامت بصورت کاملا بهداشتی با لوازم استریل و یک بار مصرف انجام می شود و از طرفی خونهایی که از افراد گرفته می شود قبل استفاده و تزریق به شخص دیگر حتما باید مورد معاینه قرار گیرد و از سالم بودن آن اطمینان حاصل شود , که در صورت وجود اثر هر نوع بیماری در خون از مصرف آن خودداری خواهد شد . دوم اینکه خون دادن از جهت اثر درمانی آن در بدن با حجامت کاملا متفاوت است , زیرا خونی که در حجامت از بدن خارج می شود از سیاه رگ گرفته می شود که حامل خون کثیفی است که در حال بازگشت از اندامها است و نیاز به تصفیه شدن در ریه ها و دریافت اکسیژن دارد ولی خون گرفته شده در عمل اهداء خون از سرخرگهایی گرفته می شود که کاملا تصفیه شده و سرشار از اکسیژن و مواد غذایی بوده و در حال حرکت از ریه ها به اندامها است , بنابراین خون پاک و پاکیزه ای که از ریه ها در حال انتقال مواد غذایی به اندامهاست و تقریبا  اکثر آلودگیهای از آن خارج شده نمی تواند اثر درمانی حجامت در دفع مواد زائد خون را داشته باشد , از طرفی با توجه به اینکه در حجامت بر خلاف اهداء خون که به کمک یک سرنگ و از یک سوراخ بسیارکوچک از یک شاهرگ خون دریافت می شود , بسته به اینکه از چه ناحیه ای خون حجامت گرفته شود , در محل حجامت از مویرگهایی خون خارج می شود که قبلا به کمک بادکش محل حجامت کاملا تحریک شده و خون از خراشهای متعددی که در محل ایجاد شده و در نتیجه از مویرگهای متعدد خارج می شود و در نتیجه وجود این خراشهای متعدد سیستم دفاع ایمنی بدن بشدت تحریک و فعال می شود و لذا اثر درمانی خود را خواهد داشت . سوم اینکه آیا تا به حال به لزوم مصرف این حجم عظیم از خون که به طور رایگان اهداء می شود ولی هزینه استفاده آن از بیماران دریافت می شود در شبکه بهداشت و درمان فکر کرده اید , مگر غیر از این است که این خونها در بانک خون نگهداری می شود و در مواقع لزوم که خون ریزی از بیماری زیاد باشد , برای جبران حجم کاهش یافته خون در بدن بیمار مورد استفاده قرار می گیرد , حال ببینیم چند درصد این خون ها واقعا در مواقع لزوم استفاده می شود , آنچه مشخص است , این است که بیشتر این خونها در اتاقهای عمل هنگام انجام عملهای جراحی مورد استفاده قرار میگیرد و که از طرفی بخش بسیار زیادی از این عملهای جراحی نیز غیر ضروری هستند مانند : عملهای زیبایی که بسیار امروزه شایع شده یا سزراین هایی که بصورت بی رویه و حتی با درخواست خود خانم باردار صورت می گیرند و بسیاری عملهای جراحی دیگر که بعضا پس از مدتی بیمار متوجه می شود , راههای دیگری نیز برای درمان بیماری وی وجود داشته ولی بعلت پیشنهاد پزشک مربوطه که با انگیزه های مادی صورت گرفته عمل جراحی مورد نظر روی شخص انجام شده است , لذا می بینیم واقعا هم این مقدار که گفته می شود اهداء خون که با انگیزه های انسان دوستانه صورت تبلیغ می شود , بجز موارد خاصی همچون بیماران دیالیزی و عملهای واقعا ضروری نیازی به آن نیست ؛ در صورتیکه با انجام حجامت هم امکان پاکسازی خون و پس از مدتی اهداء خون وجود دارد هم اینکه بعنوان یک عامل پیشگیری کننده از بسیاری از بیماریهای مهلک شناخته می شود که در آینده از بسیاری عملهای ضروری نیز جلوگیری خواهد نمود .

حجامت در قرآن :

در تفسیر آیه یک از سوره اسراء در کتاب تفسیر المیزان  امام صادق (ع) می فرمایند : هنگامی که پیامبر در شب معراج به آسمان عروج نمودند به هر گروهی از ملائک عبور کردند می گفتند ای محمد حجامت کن و به امت بگو حجامت کنند . در این شب اتفاقات بسیار مهمی رخ می دهد و پیامبر به جای می رود که تاکنون کسی به آنجا نرفته , چیزهایی می بیند که تا کنون کسی ندیده است و در اهمیت این شب و این اتفاق سخن بسیار گفته شده حال با این اوصاف آیا می توان به راحتی از کنار این اتفاق گذشت و تاکیدی که در این شب بر امر حجامت شده نادیده گرفت ؟ خیر زیرا اگر مطلب مهمی نبود در این شب بیان نمی شد آنهم در آسمان هفتم , پس لازم است قدری بیشتر در این خصوص تامل نموده و به فکر فرو رویم , زمانی که در کشورهای غربی و غیر مسلمان مشاهده می شود در خصوص حجامت کلینیک های تخصصی افتتاح می شود در کشور خودمان عده ای بدون هیچ دلیل علمی و قابل قبولی سعی در رد آن داشته و به راحتی آن را می کوبند و آن را نشانه واپسگرایی و تحجر می دانند