کرم های خاکی را طبقه بندی نماییم

شناخت کرمهای خاکی که در طبیعت وجود دارند همیشه برای متخصصین و عموم مردم جالب می باشد. خیلی از کارشناسان هنوز تفاوتهایی که در بین این دسته از کرمها وجود دارد را نمی دانند . در مقاله زیر نویسنده به تعدادی از این کرمها اشاره نموده و تفاوتهایی از آنها را بازگو خواهد نمود.(البته خیلی خلاصه و چکیده)

کرم های خاکی ، بی مهرگان موجود در خاک هستند که همراه با ریز موجودات دیگر خاک خدمات کلی چون تجزیه بقایای آلی را بر عهده دارند و در نتیجه در سیستم طبیعی نقش تامین کنندگان مواد غذایی را بر عهده دارند . عمل کرم های خاکی در جهت تشکیل ، توسعه و نگهداری خاک حتی از زمان داروین تا قرن 19 قرن اخیر ناشناخته بود ، ولی ورمی تکنولوژی ( صنعت تولید و پرورش کرم ) تا اواسط قرن بیستم ناشناخته بود . کشورهای متعددی که این این صنعت را شناخته و با آن سروکار دارند ؛ ایالات متحده آمریکا ، مکزیک ، آلمان ، ایتالیا ، هلند ، سوئیس ، اتریش ، ژاپن ، فیلیپین و تایلند می باشند .

کرم های خاکی = منبع تجزیه مواد

ابتدا چارلز داروین ( 1881 ) بر روی نقش کرم های خاکی در تجزیه اجساد جانوران و بقایای گیاهان در خاک مطالعه نمود . بعد ها بسیاری از محققان روی مکانیسم تغییر و تبدیل مواد آلی به هوموس توسط معرفی صنعت پرورش کرم در باغات بررسی هایی انجام دادند . آن ها اهمیت کرم های خاکی را جهت تجزیه ی زباله های آلی همچون مواد دفعی گاو و خوک ، لجن و زباله های موجود در مزارع غلات ، مزارع پرورش مرغ ها ، بوقلمون ها و اردک ها ، کود اسب ها و فضولات خرگوش ها ، بقایای میوه ها و آشغال و زباله های شهری شرح دادند .

طبقه بندی کلی

کرم های خاکی را از دوران پری کامبرین در کره ی زمین ساکن و مقیم خاک می دانند که به 600 میلیون سال قبل برمیگردد . آن ها شاهد تکامل تدریجی حیوانات و گیاهان بوده اند .

گزارش های مبنی بر کشف کوکون های فسیل شده کرم خاکی نشانگر وجود اجداد این جانور از آن دوران است . ریخت اصلی کرم های خاکی طی این چند میلیون سال تغییر چندانی نداشته است و تفاوت چندانی نیز میان گونه های موجود وجود ندارد .

بیش از 4200 الیگوکتاها بر روی زمین شناخته شده است که از این تعداد 280 گونه حفارهای کوچک بوده و مابقی آن ها که در حدود 3920 عدد هستند متعلق به کرم های حفار بزرگ هستند . در شبه قاره هند نیز کرم های خاکی قسمت عمده ای از موجودات الیگوکتا را تشکیل می دهند . آن ها به وسیله 509 گونه و 67 جنس قابل شناسایی بوده که این امر تنوع بسیار زیاد آن ها در این منطقه نسبت به دیگر مناطق را نشان می دهد .
کرم های خاکی موجوداتی هستند با ساختاری ساده ، استوانه ای ، دارای حفره بدنی ، قطعه قطعه که متعلق به رده الیگوکتا از شاخه آنلیدا می باشند . آن ها را طبق وجود یا فقدان Setae در قطعات بدنشان مشخص می کنند ، کرک ها ( ستا ) در قسمت مربوط به قطعات تناسلی شان اصلاح شده و به صورت خاصی نامگذاری شده اند و ستای تناسلی نام دارد .

Eudulius-euginaea

از کرم های خرده خوار یا ریز خوار

کرم های خاکی قسمت اعظمی از جانداران موجود در خاک را تشکیل می دهند و این موجودات تعداد بسیار زیادی از جانداران دیگر جامعه زیستی خاک را تشکیل می دهند . منبع اصلی غذای این جانداران بقایای آلی بدست آمده از گیاهان می باشد . با وجود این که نسوج گیاهی مرده حجم وسیعی از غذای بلعیده شده توسط کرم های خاکی را تشکیل می دهد ولی میکروارگانیزم های زنده ، قارچ ها ، ریز موجودات جانوری و گیاهی و نسوج مرده شان نیز قسمت عمده ای از رژیم غذایی این جانداران را تشکیل می دهد .

بدین ترتیب کرم های خاکی را عموما تحت عنوان ساپروفاژها ( خرده ریزخوارها ) می نامند . این جانداران می توانند بر اساس عادات غذایی شان به دو دسته ریزخوارها و خاک خوارها تقسیم شوند .

Eisenia-foetida

از کرم های خرده خوار یا ریز خوار

خرده ریزخوارها بر روی یا در مجاورت سطح خاک تغذیه می کنند و غذای آن ها عمدتاً از بقایای برگ های گیاهان یا ریشه های مرده و دیگر بقایای آلی که در افق های خاک بوده و از نظر مواد آلی غنی می باشد و یا روی سطح فضولات پستانداران یافت می شود می باشد . این کرم ها به عنوان سازندگان هوموس طبقه بندی می شوند و اشکال آنسیک و اپیژئیک را در بر دارند .

Eisenia-foetida

از کرم های خرده خوار یا ریز خوار

کرم های خاک خوار در لایه های زیرین و عمیقتر خاک رفته و مقادیر بسیار زیادی از خاک غنی از مواد آلی را می بلعند . این نوع کرم های خاکی را عموما تحت عنوان تغذیه کنندگان هوموس می نامند و کرم های اندوژئیک جز آن دسته می باشند .

یک طبقه بندی متفاوت توسط دانشمندی به نام بوچ در سال 1977 بر مبنای رفتار های اکولوژیکی کرم ها پیشنهاد گردید . وی کرم های خاکی را به سه گروه

1- اپیژئیک
2- آنسیک
3- اندوژئیک

تقسیم بندی کرد .

انواع اپیژئیک هیچ تاثیری در ساختار خاک ندارند زیرا معمولاً قادر به حفاری خاک نیستند . آن ها عامل موثر در تجزیه و متلاشی نمودن بقایای آلی می باشند . این نوع کرم ها را تحت عنوان گیاه خوار رده بندی می کنند .

کرم های آنسیک از بقایای برگ های گیاهان که مخلوط شده با خاک افق های تحتانی است تغذیه می نمایند . آن ها در بعضی مواقع فضولاتی را بر روی سطح خاک بر جای می گذارند . این نوع کرم ها کرم های خاک گیاهخوار نامیده می شوند